Mali podatnicy – czyli SLIM VAT 3

Dnia 1 czerwca 2023 r. Prezydent podpisał ustawę z dnia 26 maja 2023 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw, której głównym celem jest dalsze uproszczenie rozliczania podatku od towarów i usług, czyli tzw. pakiet Slim VAT 3. Zdecydowana większość przepisów weszła w życie w dniu 3 lipca 2023 r.

Do najważniejszych zmian wprowadzanych do ustawy o VAT należy zaliczyć:

1. Podwyższenie do 2 000 000 euro limitu wartości sprzedaży (wraz z kwotą podatku) relewantnego dla uzyskania statusu małego podatnika;
2. Modyfikację zasad i trybu wydawania, zmiany i uchylania wiążącej informacji stawkowej;
3. Określenie zasad stosowania przez podatnika VAT kursu przeliczeniowego dla faktury korygującej, jeżeli pierwotna faktura została wystawiona w walucie obcej;
4. Modyfikację zasad wykazywania przez podatnika podatku od towarów i usług wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów ze stawką 0%;
5. Uszczegółowienie definicji bagażu osobistego podróżnego przybywającego z terytorium państwa trzeciego na terytorium kraju stosowanej na potrzeby zwolnienia od podatku od towarów i usług importu towarów przywożonych w tym bagażu;
6. Zniesienie wymogu posiadania przez podatnika podatku od towarów i usług faktury dokumentującej wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów jako warunku skorzystania z prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tego tytułu;
7. Liberalizację przesłanek szybszego zwrotu podatku od towarów i usług podatnikom dokonującym transakcji bezgotówkowych;
8. Modyfikację zasad ustalania sankcji VAT.

Podwyższenie limitu wartości sprzedaży, od którego zależy uzyskanie statusu małego podatnika w kontekście przepisów ustawy o VAT, jest istotnym krokiem dla przedsiębiorców. Do lipca 2023 r. status ten był przyznawany przedsiębiorcom, których wartość sprzedaży wraz z kwotą podatku nie przekroczyła kwoty odpowiadającej 1 200 000 euro wyrażonej w złotych. Obecnie, zgodnie z art. 167a dyrektywy VAT Polska zdecydowała się podnieść ten limit do 2 000 000 euro. Oznacza to, że przedsiębiorcy, których sprzedaż nie przekroczy tej nowej wartości, mogą uzyskać status małego podatnika VAT. Warto podkreślić, że przeliczenia z euro na złotówki dokonywane są na podstawie średniego kursu ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski na pierwszy dzień roboczy października poprzedniego roku, zaokrąglając do pełnych tysięcy złotych. To rozszerzenie limitu ma potencjał wpłynięcia na korzystniejsze warunki dla przedsiębiorców i dalszy rozwój działalności gospodarczej.

Instytucja małego podatnika pozwala przedsiębiorcom korzystać z przywilejom, które nie przysługują większym podmiotom. Taki podatnik ma prawo zdecydować i wybrać spośród dwóch opcji:

• Rozliczenie VAT kasowe;
• Rozliczenie VAT kwartalne, zamiast miesięcznego.

W przypadku wyboru pierwszej ze wskazanych tj. metody kasowej, przedsiębiorca musi rozliczać VAT kwartalne. Wyjątkiem jest okres pierwszych 12 miesięcy od daty rejestracji do VAT, kiedy musi on rozliczać VAT miesięcznie.

Natomiast, jeżeli dokona się wyboru rozliczania kwartalnego, nie ma obowiązku stosowania metody kasowej.

Jeśli przedsiębiorca w ciągu roku straci status małego podatnika poprzez przekroczenie limitu sprzedaży 2 mln euro:

• Przechodzi z rozliczenia kwartalnego na miesięczne. Deklaracje miesięczne składa począwszy od rozliczenia za pierwszy miesiąc kwartału:
  • W którym przedsiębiorca przekroczył limit – jeśli nastąpiło to w pierwszym lub drugim miesiącu kwartału; jeśli przekroczenie nastąpiło w drugim miesiącu kwartały, deklarację za pierwszy miesiąc kwartału składasz do 25. dnia miesiąca następującego po drugim miesiącu kwartału;
  • Następującego po kwartale, w którym przedsiębiorca przekroczył limit – jeśli przekroczenie nastąpiło w trzecim miesiącu kwartału.
• Utraci prawo do rozliczania kasowego VAT dopiero począwszy od rozliczenia za miesiąc następujący po kwartale, w którym przekroczony został limit.

Na czym polega metoda kasowa?

Wyjaśnienia wymaga również pojęcie metody kasowej. Przedsiębiorca sprzedaje towar lub świadczy usługę innemu przedsiębiorcy natomiast VAT płaci dopiero, gdy sam otrzyma zapłatę za fakturę. Jeżeli sprzedaje towar lub świadczy usługę osobie nieprowadzącej działalności, musi zapłacić VAT w momencie otrzymania zapłaty, nie później jak po upływie 180 dni od dnia wydania towaru lub wykonania usługi.

Wybór metody kasowej i zawiadomienia o rezygnacji z niej składa się za pomocą urzędowego formularza VAT-R.

Warto podkreślić, że nawet mały podatnik nie może stosować metody kasowej w następujących przypadkach:

• Wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów;
• Importu usług;
• Dostawy towarów w wyniku transferu bonu jednego przeznaczenia;
• Wydania towarów przez komitenta komisantowi na podstawie umowy komisu;
• Przeniesienia z nakazu organu władzy publicznej własności towarów w zamian za odszkodowanie;
• Dokonywanej w trybie egzekucji dostawy towarów, o której mowa w art. 18 ustawy o VAT;
• Świadczenia na zlecenie sądów usług związanych z postępowaniem sądowym lub przygotowawczym, z wyjątkiem usług, do których stosuje się art. 28b ustawy o VAT, stanowiących import usług;
• Świadczenia zwolnionych od podatku usług ubezpieczeniowych, m.in. udzielania kredytów lub pożyczek, pośrednictwa kredytowego;
• Otrzymania dotacji, subwencji i innych dopłat o podobnym charakterze.

Jak oceniamy te zmiany? Pozytywnie, z uwagi na zwiększenie liczby podatników uprawnionych do stosowania metody kasowej oraz kwartalnego rozliczenia w VAT.