Fundacja rodzinna może być ciekawym rozwiązaniem w kontekście sukcesji

Fundacja rodzinna, która teoretycznie może działać już od maja tego roku ma przede wszystkim rozwiązać problemy związane z sukcesją, ponieważ do tej pory po śmierci przedsiębiorcy ewentualni następcy prawni musieli przejść przez skomplikowane i długotrwałe postępowania spadkowe, co w praktyce często uniemożliwiało dalsze działanie firmy. Fundacja rodzinna ma zatem umożliwić zarządzanie majątkiem firmy i planowanie sukcesji w perspektywie kolejnych pokoleń.

W założeniu fundacja rodzinna ma być właścicielką przekazanego jej majątku oraz rozdysponowywać przychody pochodzące od tego majątku na rzecz beneficjentów.

Niestety fundacje działają do tej pory tylko w teorii, ponieważ cały czas są problemy z rejestrem, do którego mają być wpisywane fundacje, ale problem ten ma być podobno wkrótce rozwiązany.

Fundacja rodzinna jest osoba prawną i jako taka podlega podatkowi dochodowemu od osób prawnych (CIT). Opodatkowanie fundacji rodzinnej jest w pewien sposób zbliżone do estońskiego CIT, ponieważ dopóki fundacja nie dokona wypłaty świadczeń na rzecz beneficjentów nie płaci podatku dochodowego chyba, że jej działalność wykroczy poza dopuszczalny zakres ustawowy. W przypadku wypłaty świadczenia fundacja opodatkowuje wartość wypłacanego świadczenia 15% podatkiem od osób prawnych, a następnie 10% lub 15% podatkiem od osób fizycznych.

Przepisy o fundacji rodzinnej przewidują również inne korzyści podatkowe, poczynając od jej założenia. Sama czynność założenia oraz przekazania do niej majątku nie jest opodatkowana. W przepisach przyjęto, że – w odróżnieniu np. od zakładania spółek – nie występuje tu opodatkowany przychód ani po stronie fundacji rodzinnej, ani jej fundatorów. Zrezygnowano też z podatku od czynności cywilnoprawnych, w odniesieniu do czynności, które fundację rodzinną tworzą (tj. od przekazywania majątku).

Jak już wspomniano fundacja nie płaci podatków ze swojej działalności na bieżąco, ale dopiero w momencie wypłaty środków beneficjentom. Jest to korzystne rozwiązanie.  Niestety w tym momencie pojawia się problem, ponieważ  przy obliczaniu podatku nie można odliczać kosztów uzyskania przychodów i amortyzacji. Podstawą opodatkowania jest przychód równy wartości świadczenia lub mienia otrzymywanego przez beneficjenta.

Działalność gospodarcza fundacji rodzinnej jest ustawowo ograniczona i może polegać w szczególności na:

• obrocie majątkiem, w tym udziałami w spółkach;
• najmie;
• udzielaniu pożyczek spółkom, w których fundacja rodzinna posiada udziały, lub beneficjentom;
• obrocie obcą walutą w celu dokonywania płatności związanych z działalnością fundacji rodzinnej oraz
• działalnością w związku z prowadzonym gospodarstwem rolnym.

Jeżeli fundacja rodzinna w swojej działalności wykroczy poza powyższy katalog, musi się liczyć z koniecznością zapłaty CIT według stawki 25 proc.

W przypadku rozwiązania fundacji rodzinnej i przekazania mienia, obowiązujący podatek CIT wynosi 15%. Jednakże w takiej sytuacji przychód podlegający opodatkowaniu zostaje skorygowany o wartość podatkową mienia wniesionego do fundacji przez jej fundatora. Ta wartość jest równa kosztowi podatkowemu, jaki fundator by przyjął, gdyby mienie to zostało odpłatnie zbyte bezpośrednio przed jego wniesieniem do fundacji rodzinnej. Ważne jest, aby ta wartość nie przekroczyła wartości rynkowej mienia. Takie postanowienia wpisują się w regulacje mające na celu zapewnienie uczciwego i adekwatnego opodatkowania przy przekazywaniu mienia w związku z rozwiązaniem fundacji rodzinnej.

Korzyści podatkowe przewidziano również dla beneficjentów, którzy są zwolnieni z podatku dochodowego od osób fizycznych (PIT), jeśli należą do najbliższej rodziny fundatora. Chodzi tu o samego fundatora oraz jego małżonka, wstępnych, zstępnych, rodzeństwo, pasierbów, ojczyma lub macochę.

Osoby zaliczane do I lub II grupy podatkowej w rozumieniu przepisów o podatku od spadków i darowizn (czyli dalsza rodzina) zapłacą PIT według stawki 10 proc. Pozostali beneficjenci, rodzinnie niepowiązani z fundatorem, zapłacą 15-procentowy PIT.

Fundacja podlega opodatkowaniem podatkiem VAT tak jak każdy inny podmiot gospodarczy, tj. w zależności od wykonywanych czynności i osiąganych przychodów.