Zmiany w podatku dochodowym

W sierpniu 2024 roku na stronie internetowej Kancelarii Prezesa Rady Ministrów opublikowano założenia projektu ustawy, która ma wprowadzić istotne zmiany w ustawach dotyczących podatku dochodowego od osób fizycznych, prawnych oraz innych ustaw związanych z systemem podatkowym. Zmiany te mają na celu uporządkowanie przepisów, eliminację wątpliwości interpretacyjnych oraz uszczelnienie systemu podatkowego. 

„Proponowane rozwiązania stanowią odpowiedź na istniejące obecnie potrzeby dotyczące uporządkowania przepisów podatkowych, wyeliminowania wątpliwości i rozbieżności interpretacyjnych oraz uszczelnienia systemu podatkowego. Realizują one ustalenia programowe obecnego rządu dotyczące budowy prostego, przyjaznego i zrozumiałego systemu podatkowego.”

Restrukturyzacja jako kluczowy obszar zmian

Jednym z głównych zagadnień poruszanych w projekcie są kwestie związane z restrukturyzacją, która w ostatnich latach budziła liczne kontrowersje. W 2023 roku do kodeksu spółek handlowych wprowadzono nowe formy restrukturyzacji, takie jak połączenia horyzontalne oraz podziały przez wyodrębnienie. Celem tych zmian było przyspieszenie i obniżenie kosztów procesów restrukturyzacyjnych dla przedsiębiorstw.

Mimo pozytywnych zmian w prawie spółek, brak dostosowania przepisów podatkowych do nowych form restrukturyzacji wywołał liczne problemy. Organy podatkowe, powołując się na literalne brzmienie przepisów, uznają połączenia horyzontalne za nieneutralne podatkowo, co stoi w sprzeczności z doktryną prawną, która podkreśla potrzebę ich neutralności.

Opublikowane założenia projektu ustawy zapowiadają doprecyzowanie regulacji podatkowych w odniesieniu do nowych form restrukturyzacji. Planowane zmiany mają być korzystne dla podatników, szczególnie w zakresie ustalania przychodów i kosztów przy łączeniu spółek bez emisji udziałów oraz innych działań restrukturyzacyjnych, takich jak przekształcenia spółek, zmniejszenie wartości udziałów czy wymiana udziałów. Projekt zakłada również porządkowanie i precyzowanie obowiązujących przepisów.

Kluczowe zmiany w opodatkowaniu połączeń horyzontalnych i podziałów przez wyodrębnienie

Najważniejszą zapowiadaną zmianą jest wyłączenie stosowania art. 12 ust. 1 pkt 8d ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych w przypadku połączeń horyzontalnych. Obecnie przepis ten uzależnia neutralność podatkową połączenia od wydania udziałów wspólnikom spółki przejmowanej, co nie jest możliwe w przypadku połączeń bez emisji akcji. Dodatkowo, planowane jest zrównanie podziałów przez wyodrębnienie z aportem do spółki, co ma na celu zapewnienie neutralności podatkowej zarówno dla spółki dzielonej, jak i emitującej udziały.

Projekt ustawy wprowadza szereg istotnych zmian w prawie podatkowym, które zostały podzielone na kilka kluczowych kategorii. Wśród nich znajdują się zmiany korzystne dla podatników:

• Zwolnienia podatkowe dla organizacji pozarządowych
  Nowe przepisy przewidują modyfikację zwolnień podatkowych dla organizacji pozarządowych, działających na podstawie ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie. Wszystkie dochody tych organizacji, które są przeznaczone na działalność publiczną, z wyjątkiem działalności gospodarczej, będą objęte zwolnieniem podatkowym.
• Ulgi termomodernizacyjne
  Wprowadzona zostanie ulga podatkowa na wydatki ponoszone przez jednostki samorządu terytorialnego na projekty termomodernizacyjne, tzw. „projekty parasolowe”. Ulga ta ma na celu wspieranie lokalnych inicjatyw na rzecz poprawy efektywności energetycznej.
• Danina solidarnościowa
  Zmiany obejmą również zasady obliczania daniny solidarnościowej. Podatnicy będą mogli pomniejszyć dochody stanowiące podstawę obliczenia tej daniny o straty z lat ubiegłych, co stanowi istotne ułatwienie.
• Opodatkowanie zagranicznych spółek kontrolowanych (CFC)
  Projekt przewiduje doprecyzowanie oraz modyfikację przepisów dotyczących opodatkowania zagranicznych spółek kontrolowanych (CFC). Zmiany te mają na celu wyeliminowanie wątpliwości interpretacyjnych i poprawę przejrzystości regulacji.
• Reorganizacje spółek
  W zakresie reorganizacji spółek planowane jest doprecyzowanie zasad ustalania przychodów i kosztów przy łączeniu spółek bez emisji udziałów lub akcji. Nowe przepisy mają na celu ułatwienie procesu restrukturyzacji oraz zapewnienie większej pewności podatkowej.

Nowe regulacje uszczelniające system podatkowy

Projekt ustawy, który ma na celu uszczelnienie systemu podatkowego, wprowadza szereg zmian mających na celu zwiększenie skuteczności poboru podatków i ograniczenie nadużyć. Oto kluczowe obszary, które zostaną objęte nowymi regulacjami:

• Opodatkowanie fundacji rodzinnych
  W ramach nowych przepisów przewiduje się uszczelnienie regulacji dotyczących opodatkowania fundacji rodzinnych. Zmiany te mają na celu zapobieganie unikaniu opodatkowania przez osoby fizyczne, które korzystają z fundacji do zarządzania majątkiem.
• Wymóg zatrudnienia w ramach ulgi IP Box
  Ulga IP Box, dotychczas popularna wśród firm korzystających z preferencyjnego opodatkowania dochodów z własności intelektualnej, zostanie obwarowana nowym wymogiem zatrudnienia. Ma to na celu zapewnienie, że z ulgi korzystają jedynie przedsiębiorstwa faktycznie prowadzące działalność operacyjną, a nie podmioty tworzone wyłącznie w celach optymalizacji podatkowej.
• Poszerzenie podstawy daniny solidarnościowej
  Zmiany obejmą również poszerzenie podstawy obliczenia daniny solidarnościowej. Nowe przepisy zakładają, że do podstawy tej daniny będą wliczane dochody opodatkowane według zasad ulgi IP Box oraz świadczenia otrzymywane przez beneficjentów fundacji rodzinnych. To rozwiązanie ma na celu zwiększenie wpływów z daniny solidarnościowej oraz bardziej sprawiedliwe obciążenie podatkowe osób o wysokich dochodach.
• Restrukturyzacje spółek pod lupą
  W projekcie znalazły się również zmiany dotyczące działań restrukturyzacyjnych, w tym przekształcenia spółek, zmniejszenia wartości udziałów oraz wymiany udziałów. Nowe regulacje mają na celu zapewnienie, że procesy te nie będą wykorzystywane do unikania opodatkowania, a także zwiększenie przejrzystości i jasności obowiązujących przepisów.
• Opodatkowanie komplementariuszy w spółkach komandytowych i komandytowo-akcyjnych
  Nowe przepisy wprowadzą zmiany dotyczące odliczenia zryczałtowanego podatku dochodowego od przychodów komplementariusza w spółkach komandytowych i komandytowo-akcyjnych. Celem tych zmian jest zapewnienie, że komplementariusze płacą należny podatek w sposób bardziej adekwatny do uzyskiwanych dochodów, co ma przeciwdziałać nadmiernej optymalizacji podatkowej.

Nowe zmiany techniczne w przepisach podatkowych

W ramach najnowszego projektu ustawy przewiduje się szereg zmian technicznych, mających na celu doprecyzowanie i uporządkowanie obowiązujących przepisów podatkowych. Nowe regulacje mają na celu wyeliminowanie niejasności i usprawnienie stosowania prawa w praktyce.

Ceny transferowe

Jednym z obszarów, które zostaną objęte nowymi regulacjami, są ceny transferowe. Planowane zmiany mają na celu doprecyzowanie przepisów, co pozwoli na lepsze zrozumienie i stosowanie zasad dotyczących transakcji między podmiotami powiązanymi. Dzięki temu firmy będą mogły unikać potencjalnych sporów z organami podatkowymi i poprawić zgodność z obowiązującymi regulacjami.

Ryczałt od dochodów spółek

Kolejnym istotnym elementem zmian jest wprowadzenie regulacji precyzujących zasady opodatkowania ryczałtem od dochodów spółek. Nowe przepisy mają na celu usprawnienie stosowania tej formy opodatkowania, co powinno ułatwić firmom korzystanie z ryczałtu i zmniejszyć ryzyko błędów w rozliczeniach podatkowych.

Programy dotacyjne finansowane ze środków europejskich

Projekt ustawy przewiduje również rozwiązanie problemów interpretacyjnych związanych z programami dotacyjnymi finansowanymi ze środków europejskich. Doprecyzowanie definicji „środków finansowych” objętych zwolnieniem podatkowym ma na celu wyeliminowanie wątpliwości i zapewnienie jednolitego stosowania przepisów w tym zakresie.

Z niecierpliwością oczekuje się na opublikowanie pełnego projektu ustawy, który precyzować będzie te i inne założenia. Według zapowiedzi, projekt ten ma zostać przedstawiony jeszcze w tym roku.