Kadra zarządzająca, a nadgodziny

Kodeks Pracy odmiennie reguluje kwestie czasu pracy osób zatrudnionych na stanowisku kierowniczym. W przeciwieństwie do pracowników zatrudnionych w standardowej formule, pracownicy zarządzający w imieniu pracodawcy zakładem pracy i kierownicy wyodrębnionych komórek organizacyjnych wykonują, w razie konieczności, pracę poza normalnymi godzinami pracy bez prawa do wynagrodzenia oraz dodatku z tytułu pracy w godzinach nadliczbowych. Wyjątkiem od tej reguły jest praca w godzinach nadliczbowych przypadających w niedzielę i święto, jeżeli w zamian za pracę w takim dniu pracownik nie otrzymał innego dnia wolnego od pracy.

Zamysłem wprowadzenia tej regulacji jest zmotywowanie osób zajmujących stanowiska zarządzające, aby kierowali oni pracami i zespołem osób w sposób efektywny i prowadzący do bieżącego wykonywania zadań w normalnym czasie pracy. Nieostrość tego przepisu może budzić pewne wątpliwości. Z pewnością nie należy postrzegać go bezwzględnie, bowiem wynagrodzenie za nadgodziny może w pewnych przypadkach takim osobom przysługiwać.

Na dodatkowe wynagrodzenie nie może liczyć przede wszystkim osoba, która wykonuje zadania kierownicze, a jej sposób organizacji nie pozwala na ukończenie zadań w standardowym czasie, przy czym osoba taka musi mieć również realny wpływ na organizację i funkcjonowanie pracy.

Dodatkowe wynagrodzenie może przysługiwać na przykład w przypadku, gdy na pracownika zarządzającego nakładana jest ilość zadań niemożliwa do wykonania w podstawowym wymiarze czasu, jak również w przypadku wykonywania przez niego, przez dłuższy okres czasu, obowiązków niezwiązanych z funkcją kierowniczą, czyli np. przeznaczonych dla innego niższego szczeblem stanowiska. Zła organizacja pracy pracodawcy, również nie może stanowić argumentu przemawiającego za brakiem uprawnienia do wynagrodzenia za nadgodziny.

Przykładowo, jeżeli kierownik zgłasza zapotrzebowanie kadrowe na dane stanowisko, a pracodawca pomimo realnych niedoborów osobowych ignoruje te prośby, to działanie takie może prowadzić to konieczności ponadnormatywnej pracy przez kierownika bez jego winy. W takim przypadku, wynagrodzenie za nadgodziny prawdopodobnie byłoby należne, bowiem praca ponadnormatywna nie wynika ze złego zarządzania przez pracownika i nie jest to jego autonomiczna decyzja.

Należy również podkreślić, że praca w godzinach nadliczbowych nie powinna mieć stałego charakteru. Zwrot „w razie konieczności” należy postrzegać jako wyjątkową potrzebę uzasadnioną szczególnymi okolicznościami czy nieprzewidzianą,  a nie jako coś standardowego, należącego do jednych z obowiązków wynikających ze stanowiska kierowniczego.